Świątynia

Pierwszy źródłowy zapis potwierdzający istnienie Spytkowic koło Zatora pochodzi z 1229 roku, kiedy to miał miejsce zjazd książąt piastowskich zwołany przez księcia Henryka Brodatego. Najwcześniejsza z kolei wzmianka o istnieniu drewnianego kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej pochodzi z roku 1322, kiedy to do rejestru diecezji krakowskiej zostaje wpisany ówczesny proboszcz Spytkowic Michał. Budowę obecnej wczesnobarokowej świątyni rozpoczął w 1633 roku bp warmiński Mikołaj Szyszkowski, a zakończył podskarbi poznański Łukasz Opaliński. Spytkowicka fara została konsekrowana 14 września 1683 roku przez biskupa Mikołaja Oborskiego, sufragana krakowskiego. Okazałą bryłę świątyni tworzy prostokątna nawa oraz węższe od niej prezbiterium zakończone od wschodu półkolistą apsydą. Zakrystię wraz ze skarbczykiem usytuowano od strony południowej, z kolei od północy wzniesiono kaplicę pierwotnie pełniącą funkcję baptysterium. Dodatkowo do murów nawy przylega wieża powstała w 1664 roku, oraz kruchty dobudowane w roku 1895. Posadzka kościoła położona została z kamieni marmurowych w 1886 roku. Na uwagę zasługują także barokowe obramienia okienne zakrystii i kaplicy oraz portale wejściowe wykonane z piaskowca. Obecna, lekka i stonowana polichromia świątyni została wykonana w 1977 roku i zastąpiła barwne malowidła w stylu Młodej Polski. Ponadto na sklepieniu można dostrzec dwa herby: Ostoję – herb Mikołaja Szyszkowskiego, oraz Pilawę będącą herbem Potockich. Centrum wyposażenia świątyni stanowi ołtarz główny wykonany w 1645 roku przez krakowskiego stolarza Jerzego Cymermana, który wraz z tabernakulum stanowi cenny przykład wczesnobarokowego kunsztu. Powyżej tabernakulum umieszczono obraz przedstawiający męczeństwo św. Katarzyny, który najprawdopodobniej został przywieziony z Rzymu w roku 1646. Przed ołtarzem głównym umiejscowiony został ołtarz soborowy wraz z ambonką ufundowany w roku 2006. W narożnikach nawy znajdują się późnobarokowe ołtarze boczne. Lewy powstał w 1754 roku i poświęcony został Męce Pańskiej. Głównym obrazem jest wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego, który zasuwany bywa obrazem św. Antoniego. Ołtarz boczny prawy pochodzi z roku 1753, a jego centrum stanowi słynący łaskami obraz Matki Boskiej Spytkowickiej. W ołtarzu umieszczony został także obraz przedstawiający św. Józefa pochodzący z II połowy XVIII wieku. Ponadto w kaplicy, zwanej dziś różańcową, znajduje się wczesnobarokowy ołtarz z II połowy XVII wieku. Umieszczony w nim obraz, namalowany w 1899 roku, przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem oraz św. Dominika. Cennym przykładem sztuki barokowej jest również XVIII-wieczna belka tęczowa z krucyfiksem oraz figurami Maryi i św. Jana Ewangelisty, która oddziela nawę od prezbiterium. Pod nią, na północnej ścianie kościoła, zawieszona jest barokowa ambona pochodząca z I połowy XVIII wieku. Naprzeciw ambony, przy ołtarzu Matki Bożej Spytkowickiej usytuowana została chrzcielnica wykonana około 1650 roku. Przy zachodniej ścianie świątyni w połowie XVII w. wzniesiony został chór muzyczny, na którym znajdują się 22-głosowe organy składające się z wczesnobarokowej szafy organowej pochodzącej z II połowy XVII wieku oraz zawieszonego nad gzymsem parawanowego prospektu wykonanego wraz z nowym instrumentem w 1967 roku. Obok wymienionych powyżej dzieł sztuki warto zwrócić uwagę na stacje Drogi Krzyżowej, które wykonane zostały w XIX wieku w tradycji barokowej. Z tego samego okresu pochodzą także trzy konfesjonały również nawiązujące do sztuki baroku. Świątynię ponadto zdobi dębowa balustrada usytuowana przed ołtarzem soborowym wykonana w 1883 roku oraz kryształowe żyrandole, które zostały sprowadzone z Wiednia w roku 1888. Wieża kościelna, pełniąca funkcję dzwonnicy, mieści na szczycie trzy dzwony, z których dwa młodsze zostały odlane w 1960 roku w Niemczech, z kolei największy, poświęcony Matce Bożej, odlany został w XV wieku, a więc przed budową obecnego kościoła. Możliwe jest zatem, iż dzwon ten jest ostatnim śladem, jaki pozostał po pierwotnej, drewnianej świątyni.